İşte bakanlığın yayımladığı 13 başlık altındaki maddeler:
- COVID-19 Kapsamında Madenlerde Alınacak Önlemler
Her maden çalışmasının kendine ait coğrafik durum, barınma, yapılan işler gibi
nedenlerle farklı özellikleri vardır. COVID-19 kapsamında madenlerde alınacak
önlemlerin amacı; vaka görülmesinin önlenmesi, ancak vaka görülürse de salgın
gelişmesinin önlenmesidir. Önemle göz önünde bulundurulması gereken bir konu da,
çalışanlar arasında halen COVID-19 saptanmamış olsa bile, temas nedeniyle bulaşmış
ve belirti göstermeyenler olabileceğidir.
A. Salgın ile ilgili önlemler alınırken göz önünde bulundurulması
gereken temel noktalar
1. COVID-19 enfeksiyonunun ana bulaşma yolu kişiden kişiye bulaşma şeklindedir.
Bu bulaşma virüsü taşıyan kişinin konuşurken, hapşırırken, öksürürken ağız ya
da burnundan çıkan damlacıklar yolu ile olur.
2. Öksürük ya da hapşırık ile kirlenen yüzeylerle temas eden ellerin ağıza, buruna
ya da gözlere değmesi ile de bulaşma mümkün olabilmektedir.
3. Virüsün bulaştığı kimselerde hastalık belirti vermeden de seyredebilir ve bu
kişiler hastalığın bulaşmasında önemli rol oynar.
4. Hastalık belirtisi olsun ya da olmasın, virüsü taşıyan kişi kısa sürede başkalarına
da bulaştırabilir.
5. Hastalık yüksek tansiyonu, şeker hastalığı, kalp ve kronik akciğer hastalığı
olanlarla, kanser tedavisi görenler, immun sistem baskılayıcı ilaç kullananlar, 65
yaş ve üzerindekilerde sıklıkla daha ağır seyretmektedir.
B. Önlemlerde göz önüne alınacak temel prensipler
1. Kişisel hijyen ve çevre temizliğine sıkı bir şekilde uyulmalıdır.
2. Çalışılan iş yerinde hastalık belirtileri gösteren kişiler saptanmalı ve izole
edilmelidir.
3. Hastalık saptanan kişilerle teması olanlar izlenmeli ve yakın temaslılar COVID-19
rehberine göre yönetilmelidir.
4. Ateş, öksürük veya solunum sıkıntısı olan çalışan saptandığında iş yeri sağlık
birimi ve il/ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçilmelidir.
5. COVID-19 vakası tespit edildiği durumlarda vakanın diğer çalışanlardan ayrı
tutulacağı bir izolasyon odası oluşturulması ve vaka tesbiti sonrası filyasyon
çalışmasına olanak sağlayacak şekilde özellikle servislerde seyahat eden
personel kaydı oluşturulmalıdır.
C. Alınacak Önlemler ve Yapılacak Uygulamalar
1. İş yerinde COVID-19 salgını kontrolü amacıyla sorumlu bir görevlinin belirlenmesi
Bu kişi “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu” tarafından belirlenen tercihen hekim veya sağlık
personeli olmalıdır. Bu koşulun sağlanamadığı durumlarda işveren veya temsilcisi
tarafından belirlenen bir çalışan COVID-19 hastalığı konusunda bilgilendirilmeli ve
görevlendirilmelidir.
Başlıca görevleri:
a. İş yerinde alınacak çevre temizlik önlemlerini takip etmek,
b. Zorunlu haller dışında madenlerde görevli olmayan kişilerin çalışma alanlarına
alınmasını engellemek,
c. İş yerinde personelin sıklıkla kullandığı görünebilir yerlere, Sağlık Bakanlığınca
yayınlanan COVID-19’dan korunmaya yönelik posterlerin asılmasını ve çalışanlara
broşürlerin dağıtılmasını sağlamak,
d. Günlük olarak ateş, öksürük ve solunum sıkıntısı açısından çalışanların takibini
yapmak,
e. Ateş, öksürük ve solunum sıkıntısı gelişen çalışanların kendisine haber vermesini
sağlayacak yöntemi (telefon, telsiz, önceden belirlenmiş bir noktaya müracaat
vb.) belirlemek amacıyla Çalışma Ortamı d/i maddesinde belirtilen mevcut Acil
Durum Planına Acil Durum Planı Algoritmasını ekleyerek yeniden düzenlemek
ve mevcut Risk Değerlendirmesini güncellemek,
f. Alt işverenlerin belirlenen kurallara uyduğunu kontrol etmek, ettirmek,
g. COVID-19 vakası şüphesi oluştuğunda iş yeri sağlık birimi ve il/ilçe sağlık
müdürlüğü ile temasa geçmek.
2. İş yerinde çalışanlar arasında COVID-19 bulaşmasını engellemek için önlemlerin
alınması
a. Servis araçlarının kullanımında aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
i. Servis araçlarının özellikle sık temas edilen yüzeyleri başta olmak üzere
temizlik ve hijyeninin sık aralıklarla sağlanması,
ii. Servis olarak kullanılan araçların girişlerine el antiseptiği konulması,
iii. Servis araçlarının taşıma kapasitesinin sosyal mesafe göz önüne alınarak
planlanması,
iv. Servislerle transferi yapılan çalışanların servislerde yan koltuk boş kalacak
ve arka arkaya gelinmeyecek şekilde çapraz düzende oturtulmasının
sağlanması
v. Şantiye dışında servislere binen çalışanların ateşleri ölçüldükten sonra
servislere alınması
vi. Servislerin her sefer sonrası dezenfekte edilmesini sağlanması,
vii. Servis kullanan çalışanlara tek kullanımlık tıbbi maske sağlanması,
b. Yurt içi seyahatten ve/veya izinden dönüp sahada çalışması zorunlu olan
çalışanların mümkünse 14 gün karantinaya alınmasını sağlayacak imkanların
oluşturulması ve bu sürenin sonunda belirti göstermeyenlerin (ateş, öksürük,
nefes darlığı ve benzeri şikâyet) işbaşı yapmalarının sağlanması
c. İş yerine giriş ve çıkışlar
i. Kullanılacak hijyen malzemelerinin konulmasına yönelik düzenlemelerin
yapılması,
ii. Bulaş riskini artırabilecek parmak izi okutulması gibi sistemlerin geçici süreyle
kullanılmaması, mümkünse temassız sistemlerin kullanılması,
iii. Sosyal mesafe kuralına uygun geçiş işaretlemeleri yapılarak mesafenin
korunması, yığılmanın önlenmesi,
iv. Çalışanların iş yerine girişlerinde temassız ateş ölçer veya termal kameralar
ile ateşlerinin ölçülmesi ve bunun gün içinde tekrarlanması (37.80C üzeri
ateşi tespit edilenlerin sahaya girişine izin verilmemesi)
v. Vardiya içinde ateş, öksürük, nefes darlığı ve benzeri şikâyeti olan çalışan
tespit edildiğinde maske takarak derhal iş yeri sağlık birimine bilgi verilmesi
ve 184 veya 112 aranarak il/ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçilmesi.
vi. COVID-19 vakası tespit edildiği durumlarda vakanın diğer çalışanlardan ayrı
tutulacağı bir izolasyon odası oluşturulması ve vaka tesbiti sonrası filyasyon
çalışmasına olanak sağlayacak şekilde özellikle servislerde seyahat eden
personel kaydı oluşturulmalıdır.
vii. Ziyaretçilerin sahaya girişlerinin sınırlandırılması ve görüşmelerin uzaktan ve
online olarak yapılmasını sağlamak,
viii.Tedarikçi olarak sahaya gelenlerin sağlık risk değerlendirmesi ve ateş ölçümü
yapılarak kontrollü bir şekilde içeriye alınması, kargo ve benzeri kutuların
dezenfekte edilerek içeriye alınması,
ix. Mümkün durumlarda vardiyaların bölünerek yoğunluk azaltılması.
x. Müşteri, tedarikçi teması yoğun olan birimlerde çalışanların (güvenlik, vezne
vb.) alanlarında maske, siperlik kullanması veya mümkün olan yerlerde
ziyaretçi ile güvenlik/resepsiyon görevlileri arasına seperatör düzenlemesi
yapılmalıdır.
d. Çalışma ortamı
i. COVID-19 salgını dikkate alınarak risk değerlendirmesi ve acil durum
planlarının güncellenmesi,
ii. Yüksek tansiyon, diyabet, kalp ve kronik akciğer hastalığı, kanser tedavisi
görenler, immun sistem baskılayıcı ilaç kullananlar ve 65 yaş üstü çalışanlar
iş yerinden uzaklaştırılmalı, mümkün ise evden/uzaktan çalışma modeline
geçilmelidir,
iii. Sosyal mesafe kuralı gözetilerek çalışma yöntem ve düzenlerinin yeniden
gözden geçirilmesi ve bu kurala uygun düzenlemelerin yapılması, evden/
uzaktan/dönüşümlü çalışması mümkün olan çalışanların bu modele
geçmesi,
iv. Ara dinlenmeleri ve yemek molalarını da kapsayacak şekilde çalışma
süreleri içinde çalışanların birbirleriyle etkileşimlerinin asgari düzeyde
olacak şekilde planlanması,
v. Çalışma alanında aynı anda bulunan çalışan sayısının asgari oranda tutulması,
ofislerde çalışanların 1,5 metre mesafeye olacak şekilde konumlandırılması
ve çalışanlar arasında sosyal mesafenin sağlanması için planlama yapılması,
mümkün olması halinde dönüşümlü ya da uzaktan çalışma gibi yöntemlerin
tercih edilmesi,
vi. Çalışma ortamının uygun ve yeterli düzeyde doğal havalandırma
yapılmasının sağlanması ve günlük temizliğin su ve deterjanla yapılması,
vii. Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, bataryalar,
tırabzanlar, asansör, aydınlatma sistemleri gibi sık dokunulan düğmeler,
telefon ahizesi, TV kumandası) ve ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve
lavaboların temizliğinin günde en az iki kez sulandırılmış çamaşır suyu veya
ürün tarifine göre klor tableti* ile yapılması
viii. Ekranlı araçlar ve ilgili parçaları (klavye, fare, ortak telefon, diyafon, mikrofon
vb.) dahil olmak üzere kullanılan tüm ekipmanın ve çalışma ortamının
hijyeninin sağlanması amacıyla sık aralıklarla %70 alkol içeren solüsyonla
silinerek temizlenmesi,
ix. Çalışanların ortak kullanılan ekipmanları ile araçlarının kullanım öncesi
temizlenmesi konusunda bilgilendirilmesi ve özendirilmesi, ortak kullanılan
çay kahve makinası gibi malzemelerin kullanılmaması,
x. Asansörlerin mümkün olduğunca kullanılmaması, zorunlu hallerde kişi
sayısının sosyal mesafe kuralına uygun olarak sınırlandırılması, içeride
duruş pozisyonunun yüz yüze olmamasının sağlanması, uygun yerlere
dezenfektan yerleştirilmesi, asansörlere binerken uygun yerlerde kağıt
peçete bulundurulması ve butona basmak için peçetelerin kullanılması,
xi. Çalışma ortamında yeterli sayıda elle temas edilmesine gerek duyulmayan
çöp kutularının bulundurulması,
xii. Çalışan sayısına göre yeterli sayıda tuvalet/lavabo olanağının sağlanması,
lavabo, elektrik, sifon vb.. bataryaların mümkünse dokunmatik olması,
xiii. Hafif araçların günlük dezenfekte edilmesi,
xiv. Vardiya değişimlerinde iş makinası ve kamyon vb. dezenfekte edilmesi
xv. Tuvalet ve lavabolarda yeterli miktarda kişisel hijyen malzemesinin
bulundurulması, bu alanların kullanılmasından önce ve sonra kişisel hijyen
kurallarının uygulanmasına dikkat edilmesi ve buraların sıklıkla sulandırılmış
çamaşır suyu veya ürün tarifine göre klor tableti* ile temizlenmesi,
xvi. Temizlik yapan personel maske ve eldiven kullanmalıdır.
xvii. Personel tarafından kullanılan maske, eldiven atıkları ayrı ve el değemeden
açılan, kapaklı gri renk bir kutuda toplanması ve Çevre Bakanlığının belirlediği
şekilde işaretlenerek iş yerinden uzaklaştırılması,
xviii.Ateş, öksürük, nefes darlığı ve benzeri şikâyeti olan çalışan tespit edildiğinde
iş yeri sağlık birimi ve il/ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçilmesi,
xix. COVID-19 vakası tespit edildiği durumlarda vakanın diğer çalışanlardan ayrı
tutulacağı bir izolasyon odası oluşturulması ve vaka tespiti sonrası filyasyon
çalışmasına olanak sağlayacak şekilde özellikle servislerde seyahat eden
personel kaydı oluşturulmalıdır.
xx. Temizlik ve atıkların boşaltılmasından sorumlu personelin kişisel hijyenlerine
ve uygun kişisel koruyucu ekipman kullanımlarına özen gösterilmesi,
xxi. Toplantı ve eğitimlerin salgın bitene kadar ertelenmesi,
xxii. Yasal yükümlülükler nedeniyle ertelenmesi mümkün olmayan toplantı ve
eğitimlerin uzaktan eğitim, telekonferans gibi yöntemlerle gerçekleştirilmesi.
xxiii.Oyun alanı, spor salonu ve Mescit gibi yerlerin geçici süreliğine kapatılması
e. Mutfak, yemekhane ve dinlenme alanları
i. Mutfak, yemekhane ve dinlenme alanlarının girişlerine el antiseptiği
konulması,
ii. Mutfak, yemekhane ve dinlenme alanlarında sosyal mesafe ve hijyen
kurallarının göz önünde bulundurulması, bekleme kuyrukları için 1 metrelik
güvenlik şeritlerinin yerlere yerleştirilmesi, yemekhanede fiziksel mesafeyi
belirleyen uygun işaretlemeler yapılmalı ve çalışanların buna uymaları
sağlanmalıdır.
iii. Yemekhanede masalar ve sandalyeler arası mesafe en az 1,5 metrede olacak
şekilde (tercihen 2 metre) düzenleme yapılması, 4 kişilik bir masada tercihen
1 en fazla 2 kişi çapraz bir şekilde oturmalıdır.
iv. Temaslı takibinin kolay yapılabilmesi için; yemek saatleri gruplara göre
belirlenmeli ve aynı kişilerin aynı masada yemek yemeleri sağlanması, çay
içme molalarında da benzer kurallara dikkat edilmesi,
v. Yemeğin yemekhane dışında bir yerde yenilmesi durumunda çalışanlar
arasında en az 1,5 metre mesafe bulunmasının sağlanması, yemeklerini
paylaşmalarının engellenmesi, mümkünse çalışanlara kumanya olarak ve
kahvaltıların piknik kahvaltı şeklinde verilmesi
vi. Çalışan sayısına göre yeterli sayıda tuvalet/lavabo olanağının sağlanması ve
el yıkama alanlarının artırılması,
vii. Yemek öncesinde ve sonrasında ellerin bol su ve sabun ile en az 20 saniye
boyunca yıkanması ve tek kullanımlık havlu ile kurulanması gibi kişisel
hijyen kurallarının uygulanmasına imkân veren düzenlemelerin yapılması ve
eğitimlerin verilmesi,
viii.Baharat, kürdan, tuz, kaşık, çatal, bıçak, bardak, tabak vb. malzemelerin tek
kullanımlık olacak şekilde sunulması,
ix. Yemek ve içeceklerin mümkünse kumanya şeklinde dağıtılması,
x. Yemekhane görevlilerinin kişisel hijyen kurallarına uygun davranması
konuyla ilgili eğitimlerin düzenli olarak yemekhane personeline verilmesi ve
uygun kişisel koruyucu ekipman (tek kullanımlık tıbbi maske, bone, siperlik
eldiven) kullanması,
xi. Yemekhane ve dinlenme alanlarının yeterli ve düzenli havalandırılması ve
günlük temizliğin su ve deterjanla yapılması,
xii. Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, bataryalar, tırabzanlar,
asansör, aydınlatma sistemleri gibi sık dokunulan düğmeler, telefon ahizesi,
TV kumandası) ve ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve lavaboların temizliği
günde en az iki kez yapılması.
f. Yatakhaneler
i. Yatakhane girişlerine el antiseptiği konulması,
ii. Yatakhanelerde sosyal mesafe ve hijyen kurallarının göz önünde
bulundurulması,
iii. Yatakhanelerde yatak ya da ranzaların 1,5-2 metre aralıklarla seyreltilerek
yerleştirilmesi,
iv. Yatak ya da ranzaların yan yana olanlarının bir baş bir ayakucu şeklinde
konumlandırılması,
v. Yatakhanelerin yeterli ve düzenli şekilde havalandırılması,
vi. Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, bataryalar, tırabzanlar,
asansör, aydınlatma sistemleri gibi sık dokunulan düğmeler, telefon ahizesi,
TV kumandası) ve ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve lavaboların temizliği
günde en az iki kez yapılması,
vii. Çalışan sayısına göre yeterli sayıda tuvalet/banyo olanağının sağlanması.
g. Çamaşırhane
i. Çamaşırhanede beyaz çamaşırların 90 derecede, renkli çamaşırların 60
derecede yıkanmaya başlanması,
h. Soyunma odaları, banyolar, lambahane, koltuk ambarı vb. yerler
i. Bu alanların girişine el antiseptiği konulması,
ii. Bu alanlarda sosyal mesafeye uyumun sağlanacağı düzenlemelerin
yapılması,
iii. Bu alanların en az her vardiya değişiminde yeterli düzeyde havalandırılması,
iv. Bu alanlardaki dolap kolları ve askıların her vardiya değişiminde temizlenmesi,
v. Çalışanların iş elbiseleri ile günlük kıyafetlerinin başkaları ile temas etmeyecek
şekilde farklı yerlerde saklanabilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılması,
vi. Her vardiya değişiminde baret, kafa lambası, gaz maskesi ve diğer el
aletlerinin deterjanlı bez ile temizlenmesi sağlanmalıdır.
3. İş yerinde çalışanlar arasında COVID-19 ile uyumlu şikâyetleri (ateş, öksürük veya
solunum sıkıntısı) olan kişiler olması durumunda alınacak önlemler
a. Diğer çalışanlardan ivedilikle ayrılması, tıbbi maske takılması ve iş yeri sağlık
birimine başvurmalarının sağlanması,
b. Sonucu COVID-19 olarak değerlendirilen vakanın temaslılarının Sağlık Bakanlığı
COVID-19 rehberine göre yönetilmesi ve bu süre içinde temaslıların diğer
çalışanlarla temas etmemelerinin sağlanması,
c. COVID-19 tanısı konulan çalışanın kullandığı yatakhanenin 24 saat süreyle boş
tutulması ve havalandırılmasının sağlanması, sonrasında detaylı bir şekilde su
ve deterjanla temizlenmesi,
d. COVID-19 tanısı konulan kişinin kaldığı odanın temizliği esnasında geçirimsiz
tulum, eldiven, gözlük ve FFP2/3 yarım yüz maskesi kullanılması, solunum yolu
sekresyonları veya vücut çıkartıları ile kontamine olması mümkün olan tüm
yüzeylerin sulandırılmış 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu veya sağlık bakanlığının
tavsiye ettiği diğer kimyasallar ile temizlenmesi, meydana gelen atıkların tıbbi
atık kapsamında uzaklaştırılması gerekmektedir.
* Çamaşır suyu ya da klor tableti ile temizlik suyunun hazırlanması:
» 1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu 5 litre suya yarım küçük çay bardağı
%5 sodyum hipoklorit içeren çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9)
eklenerek hazırlanır.
» Temizlikte klor tableti kullanılacaksa ürün etiketindeki önerilere uyulur.
- COVID-19 Kapsamında Ayakkabı ve Çanta Satışı Yapan Esnaflar ile İlgili Önlemler
Çanta ve ayakkabı satan işletmeler, toplum tarafından sıklıkla kullanılan, ürün temasının
olduğu buna karşılık iş yeri alanlarının küçük olması veya kalabalık ortamları nedeni
ile COVID-19 yayılmasını önlemek için sosyal mesafeyi korumanın zor olabileceği
alanlardır. Bu nedenle müşteri gereksinimleri mümkün olduğunca telefon ve internet
üzerinden karşılanacak hale getirilmelidir. İş yerinin görünür bir yerine COVID-19
kapsamında alınması gereken önlemlerle ilgili afişler (el yıkama, maske kullanımı ve iş
yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
Bu İş Yerlerinde Çalışan Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Çalışan personelin COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri
hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel olduğunda
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe
ya da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve çıkarıldıktan sonra el
antiseptiği kullanılmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak
için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren
sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.
» Personel müşterilerle aynı ürünlere dokunacağı için, her müşteriden sonra
ellerini temizlemelidir.
» Müşteri ile ayakkabı, çanta denemesine yardım etme gibi 1 metreden daha yakın
durumlarda çalışma öncesinde tıbbi maske ve yüz koruyucu kullanılmalıdır.
» Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi korumalı
ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/kahve içilirken,
maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı anda birden fazla
kişinin olmaması sağlanmalıdır.
Müşterilere Yönelik Öneriler
» Müşterilerin iş yerinin girişinde görünür bir yere asılmış olan ve içeride uyulması
beklenen kuralları açıklayan bilgilendirmeyi okuması sağlanmalıdır.
» Müşteriler, diğer müşteriler ve çalışanlar ile aralarında sosyal mesafeyi
sağlamaları hususunda uyarılmalıdırlar.
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalıdır. Bu tip iş yerleri ve
genel olarak toplum içinde kuralına uygun olarak bez maske takılması yeterlidir.
Girişte maskesi olmayanlar için maske bulundurulmalıdır.
» Müşteri iş yerine girdiğinde alkol bazlı el antiseptiği veya en az %70’lik alkol
içeren kolonya ile ellerini temizlemelidir.
» Müşteriler, iş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmamalıdır.
Dokunulduğunda el antiseptiği kullanmaları sağlanmalıdır.
» Müşterilerin iş yeri içinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması sağlanmalıdır.
Çalışma Sürecine Yönelik Önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dâhil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer
kişiler dışarıda kalmalıdır.
» İş yerlerine misafir alınmamalıdır.
» İş yeri girişinde müşteriler tarafından kullanılmak üzere alkol bazlı el antiseptiği
veya en az %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır. El antiseptiğinin
doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve her zaman dolu olması
sağlanmalıdır.
» İş yerine giren her müşterinin ellerini dezenfekte etmesi sağlanmalıdır.
» Ürün deneme süresi mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır.
» Denenen ürünlere Ultraviyole ışınları uygulanmamalıdır. Avrupa Hastalık Kontrol
ve Korunma Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma
Merkezi tarafından önerilmeyen bu işlem insan sağlığına zararlı olabilir.
» Ayakkabı denemede kullanılan kolaylaştırıcı aparat (ayakkabı çekeceği) her
müşteriden sonra %70’lik alkol veya 1/100 çamaşır suyu içeren bezle silinerek
dezenfekte edilmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı veya
pencere yerleştirilmelidir.
» Müşterilerden tercihen temassız olmak üzere nakit olmayan ödeme yapmaları
istenmelidir.
Satış İş yerlerinde Ortam Düzenlenmesi, Havalandırılması, Temizlenmesi
» İş yerlerinde her gün düzenli olarak temizlik yapılmalıdır.
» İş yerlerinin temizliğinde özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon
ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliğine dikkat edilmelidir. Bu amaçla, su ve
deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya
yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-
9) kullanılabilir. Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı
yüzeyler için kullanılması önerilen bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu
için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9)
kullanılmalıdır.
» Klor bileşiklerinin uygun olmadığı yazar kasa, bilgisayar klavyeleri, telefon ve
diğer cihaz yüzeyleri % 70’lik alkolle silerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.
» Çalışma tezgâhları, ekipmanları ve aletleri düzenli olarak temizlenmeli, %70’lik
alkol ile dezenfekte edilmelidir.
» Müşteriler ödeme terminalini kullanır ve dokunurlarsa hemen arkasından %70’lik
alkol ile temizlenmelidir.
» Temizlik yapan personelin maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır. Temizlik
sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp iş yerindeki çöpe atmalı,
ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalı, sabun ve suyun olmadığı
durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanmalıdır.
» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı düşük
tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında yapılmalıdır.
» İş yerlerinin kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılması sağlanmalıdır.
» Merkezi havalandırma sistemleri bulunan iş yerlerinin havalandırması temiz hava
sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma sistemlerinin
bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu müşterilere kapalı olmalıdır. İş yeri lavabosu sık aralıklarla
temizlenmelidir.
İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri (el yıkama,
maske kullanımı, sosyal mesafe ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
İş yeri girişinde, içinde ve ödeme noktası yakınında uygun yerlerde el antiseptiği
bulundurulmalıdır.
İş yerine yönelik önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dahil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer
kişiler dışarıda kalmalı, iş yerine misafir alınmamalıdır.
» İçeride kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini
engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Renkli kordon ya da
şerit veya plastik duba gibi bir blokaj materyali bu amaç ile kullanılabilir.
» Açık ürünlerin paketlenerek satılması, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının
engellenmesi, mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından
müşteriye verilmesi sağlanmalıdır.
» Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında (en az 1 metre) olacak şekilde
yer işaretlemesi yapılmalıdır.
» Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı veya
pencere yerleştirilmelidir.
Müşterilere Yönelik Önlemler
» İş yeri girişindeki asılı afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalı ve içeride maske
COVID-19 Kapsamında
Bakkallar İçin Alınacak Korunma
Önlemleri
çıkartılmamalıdır. Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun
olarak basit bez maske takılması yeterlidir.
» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım)
korunmalıdır.
» Mecbur kalınmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.
» Sık dokunulan yüzeylere dokunulması durumunda, el antiseptiği kullanılmalıdır.
Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Müşteri ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini
sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve
sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği / en az %70’lik alkol
içeren kolonya kullanılmalıdır.
» Personelin dinlenme alanlarında 1 metrelik sosyal mesafe korunmalı ve maske
takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.
» Yemek, su/çay/kahve molalarında maske çıkarılacağı için, kapalı alanda aynı
anda birden fazla kişi olmamalıdır.
Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma
» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve
tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.
» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile
ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.
» İş yerinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa
yüzeyleri gibi) temizliğinin su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik sonrası
dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı)
çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri
yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen
bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu
(Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.
» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı düşük
tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında yapılmalıdır.
» İş yerlerinde pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu ve tuvaleti sık aralıklarla temizlenmelidir. İş yeri lavabosu
müşterilere kapalı olmalıdır.
» İş yerindeki dinlenme alanları ile tuvaletinin pencereleri açık tutulmalıdır.
» Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalı, hava ile el kurutma aletleri
çalıştırılmamalıdır.
İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri (el yıkama,
maske kullanımı, sosyal mesafe ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
İş yeri girişinde, içinde ve ödeme noktası yakınında uygun yerlerde el antiseptiği
bulundurulmalıdır.
İş yerine yönelik önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dahil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer
kişiler dışarıda kalmalı, iş yerine misafir alınmamalıdır.
» İçeride kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini
engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Renkli kordon ya da
şerit veya plastik duba gibi bir blokaj materyali bu amaç ile kullanılabilir.
» Açık ürünlerin paketlenerek satılması, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının
engellenmesi, mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından
müşteriye verilmesi sağlanmalıdır.
» Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında (en az 1 metre) olacak şekilde
yer işaretlemesi yapılmalıdır.
» Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı veya
pencere yerleştirilmelidir.
Müşterilere Yönelik Önlemler
» İş yeri girişindeki asılı afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalı ve içeride maske
COVID-19 Kapsamında
Bakkallar İçin Alınacak Korunma
Önlemleri
çıkartılmamalıdır. Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun
olarak basit bez maske takılması yeterlidir.
» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım)
korunmalıdır.
» Mecbur kalınmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.
» Sık dokunulan yüzeylere dokunulması durumunda, el antiseptiği kullanılmalıdır.
Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Müşteri ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini
sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve
sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği / en az %70’lik alkol
içeren kolonya kullanılmalıdır.
» Personelin dinlenme alanlarında 1 metrelik sosyal mesafe korunmalı ve maske
takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.
» Yemek, su/çay/kahve molalarında maske çıkarılacağı için, kapalı alanda aynı
anda birden fazla kişi olmamalıdır.
Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma
» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve
tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.
» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile
ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.
» İş yerinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa
yüzeyleri gibi) temizliğinin su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik sonrası
dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı)
çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri
yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen
bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu
(Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.
» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı düşük
tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında yapılmalıdır.
» İş yerlerinde pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu ve tuvaleti sık aralıklarla temizlenmelidir. İş yeri lavabosu
müşterilere kapalı olmalıdır.
» İş yerindeki dinlenme alanları ile tuvaletinin pencereleri açık tutulmalıdır.
» Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalı, hava ile el kurutma aletleri
çalıştırılmamalıdır.
İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri (el yıkama,
maske kullanımı, sosyal mesafe ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
İş yeri girişinde, içinde ve ödeme noktası yakınında uygun yerlerde el antiseptiği
bulundurulmalıdır.
İş yerine yönelik önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dahil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer
kişiler dışarıda kalmalı, iş yerine misafir alınmamalıdır.
» İçeride kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini
engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Renkli kordon ya da
şerit veya plastik duba gibi bir blokaj materyali bu amaç ile kullanılabilir.
» Açık ürünlerin paketlenerek satılması, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının
engellenmesi, mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından
müşteriye verilmesi sağlanmalıdır.
» Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında (en az 1 metre) olacak şekilde
yer işaretlemesi yapılmalıdır.
» Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı veya
pencere yerleştirilmelidir.
Müşterilere Yönelik Önlemler
» İş yeri girişindeki asılı afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalı ve içeride maske
COVID-19 Kapsamında
Bakkallar İçin Alınacak Korunma
Önlemleri
çıkartılmamalıdır. Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun
olarak basit bez maske takılması yeterlidir.
» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım)
korunmalıdır.
» Mecbur kalınmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.
» Sık dokunulan yüzeylere dokunulması durumunda, el antiseptiği kullanılmalıdır.
Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Müşteri ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini
sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve
sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği / en az %70’lik alkol
içeren kolonya kullanılmalıdır.
» Personelin dinlenme alanlarında 1 metrelik sosyal mesafe korunmalı ve maske
takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.
» Yemek, su/çay/kahve molalarında maske çıkarılacağı için, kapalı alanda aynı
anda birden fazla kişi olmamalıdır.
Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma
» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve
tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.
» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile
ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.
» İş yerinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa
yüzeyleri gibi) temizliğinin su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik sonrası
dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı)
çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri
yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen
bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu
(Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.
» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı düşük
tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında yapılmalıdır.
» İş yerlerinde pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu ve tuvaleti sık aralıklarla temizlenmelidir. İş yeri lavabosu
müşterilere kapalı olmalıdır.
» İş yerindeki dinlenme alanları ile tuvaletinin pencereleri açık tutulmalıdır.
» Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalı, hava ile el kurutma aletleri
çalıştırılmamalıdır.
İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri (el yıkama,
maske kullanımı, sosyal mesafe ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
İş yeri girişinde, içinde ve ödeme noktası yakınında uygun yerlerde el antiseptiği
bulundurulmalıdır.
İş yerine yönelik önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dahil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer
kişiler dışarıda kalmalı, iş yerine misafir alınmamalıdır.
» İçeride kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini
engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Renkli kordon ya da
şerit veya plastik duba gibi bir blokaj materyali bu amaç ile kullanılabilir.
» Açık ürünlerin paketlenerek satılması, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının
engellenmesi, mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından
müşteriye verilmesi sağlanmalıdır.
» Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında (en az 1 metre) olacak şekilde
yer işaretlemesi yapılmalıdır.
» Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı veya
pencere yerleştirilmelidir.
Müşterilere Yönelik Önlemler
» İş yeri girişindeki asılı afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalı ve içeride maske
çıkartılmamalıdır. Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun
olarak basit bez maske takılması yeterlidir.
» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım)
korunmalıdır.
» Mecbur kalınmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.
» Sık dokunulan yüzeylere dokunulması durumunda, el antiseptiği kullanılmalıdır.
Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Müşteri ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini
sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve
sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği / en az %70’lik alkol
içeren kolonya kullanılmalıdır.
» Personelin dinlenme alanlarında 1 metrelik sosyal mesafe korunmalı ve maske
takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.
» Yemek, su/çay/kahve molalarında maske çıkarılacağı için, kapalı alanda aynı
anda birden fazla kişi olmamalıdır.
Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma
» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve
tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.
» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile
ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.
» İş yerinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa
yüzeyleri gibi) temizliğinin su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik sonrası
dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı)
çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri
yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen
bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu
(Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.
» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı düşük
tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında yapılmalıdır.
» İş yerlerinde pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu ve tuvaleti sık aralıklarla temizlenmelidir. İş yeri lavabosu
müşterilere kapalı olmalıdır.
» İş yerindeki dinlenme alanları ile tuvaletinin pencereleri açık tutulmalıdır.
» Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalı, hava ile el kurutma aletleri
çalıştırılmamalıdır.
İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri (el yıkama,
maske kullanımı, sosyal mesafe ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
İş yeri girişinde, içinde ve ödeme noktası yakınında uygun yerlerde el antiseptiği
bulundurulmalıdır.
İş yerine yönelik önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dahil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer
kişiler dışarıda kalmalı, iş yerine misafir alınmamalıdır.
» İçeride kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini
engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Renkli kordon ya da
şerit veya plastik duba gibi bir blokaj materyali bu amaç ile kullanılabilir.
» Açık ürünlerin paketlenerek satılması, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının
engellenmesi, mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından
müşteriye verilmesi sağlanmalıdır.
» Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında (en az 1 metre) olacak şekilde
yer işaretlemesi yapılmalıdır.
» Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı veya
pencere yerleştirilmelidir.
Müşterilere Yönelik Önlemler
» İş yeri girişindeki asılı afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalı ve içeride maskeçıkartılmamalıdır. Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun
olarak basit bez maske takılması yeterlidir.
» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım)
korunmalıdır.
» Mecbur kalınmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.
» Sık dokunulan yüzeylere dokunulması durumunda, el antiseptiği kullanılmalıdır.
Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Müşteri ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini
sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve
sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği / en az %70’lik alkol
içeren kolonya kullanılmalıdır.
» Personelin dinlenme alanlarında 1 metrelik sosyal mesafe korunmalı ve maske
takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.
» Yemek, su/çay/kahve molalarında maske çıkarılacağı için, kapalı alanda aynı
anda birden fazla kişi olmamalıdır.
Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma
» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve
tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.
» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile
ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.
» İş yerinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa
yüzeyleri gibi) temizliğinin su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik sonrası
dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı)
çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri
yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen
bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu
(Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.
» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı düşük
tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında yapılmalıdır.
» İş yerlerinde pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu ve tuvaleti sık aralıklarla temizlenmelidir. İş yeri lavabosu
müşterilere kapalı olmalıdır.
» İş yerindeki dinlenme alanları ile tuvaletinin pencereleri açık tutulmalıdır.
» Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalı, hava ile el kurutma aletleri
çalıştırılmamalıdır.
İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri (el yıkama,
maske kullanımı, sosyal mesafe ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
İş yeri girişinde, içinde ve ödeme noktası yakınında uygun yerlerde el antiseptiği
bulundurulmalıdır.
İş yerine yönelik önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dahil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer
kişiler dışarıda kalmalı, iş yerine misafir alınmamalıdır.
» İçeride kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini
engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Renkli kordon ya da
şerit veya plastik duba gibi bir blokaj materyali bu amaç ile kullanılabilir.
» Açık ürünlerin paketlenerek satılması, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının
engellenmesi, mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından
müşteriye verilmesi sağlanmalıdır.
» Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında (en az 1 metre) olacak şekilde
yer işaretlemesi yapılmalıdır.
» Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı veya
pencere yerleştirilmelidir.
Müşterilere Yönelik Önlemler
» İş yeri girişindeki asılı afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalı ve içeride maske
Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun
olarak basit bez maske takılması yeterlidir.
» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım)
korunmalıdır.
» Mecbur kalınmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.
» Sık dokunulan yüzeylere dokunulması durumunda, el antiseptiği kullanılmalıdır.
Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Müşteri ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini
sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve
sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği / en az %70’lik alkol
içeren kolonya kullanılmalıdır.
» Personelin dinlenme alanlarında 1 metrelik sosyal mesafe korunmalı ve maske
takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.
» Yemek, su/çay/kahve molalarında maske çıkarılacağı için, kapalı alanda aynı
anda birden fazla kişi olmamalıdır.
Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma
» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve
tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.
» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile
ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.
» İş yerinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa
yüzeyleri gibi) temizliğinin su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik sonrası
dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı)
çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri
yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen
bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu
(Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.
» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı düşük
tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında yapılmalıdır.
» İş yerlerinde pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu ve tuvaleti sık aralıklarla temizlenmelidir. İş yeri lavabosu
müşterilere kapalı olmalıdır.
» İş yerindeki dinlenme alanları ile tuvaletinin pencereleri açık tutulmalıdır.
» Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalı, hava ile el kurutma aletleri
çalıştırılmamalıdır.
Minibüsler toplu ulaşım araçları olduğu için COVID-19 salgınının yayılması açısından
özellik arz eder. Bu sebeple aşağıdaki önlemler alınmalıdır.
Minibüs Şoförleri İçin Alınması Gereken Önlemler
a. Minibüs şoförleri ilgili kuruluş/odalar tarafından COVID-19 hakkında
bilgilendirilmelidir.
b. COVID-19 ile uyumlu belirtileri (ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı vb.)
olan şoförler çalışmamalı, sağlık merkezine yönlendirilmelidir.
c. Minibüs şoförleri, son duraklarda sıra beklerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır.
d. Minibüs şoförleri, kişisel hijyen kurallarına uygun şekilde hareket etmeli ve
aracın içinde mutlaka tıbbi maske kullanmalıdır.
e. Maskeler nemlenmesi durumunda değiştirilmelidir. Maskeler çıkarılırken
lastiklerinden tutulmalı, maskelerin dış yüzeyine dokunulmamalı, maskeler
tekrar lastiklerinden tutularak takılmalıdır. Kullanılmış maskeler ağzı bağlı
çöp torbasına atılmalıdır. Maske değiştirme söz konusu ise el antiseptiği
kullanılmalıdır.
f. Her müşteri ücretini kendisi verip, para üstünü kendisi almalıdır.
g. Minibüs şoförleri için kapalı dinlenme alanı olan minibüs duraklarında, ticari
taksi duraklarında alınması gereken önlemlere uyulmalıdır.
Minibüsteki Yolcular İçin Alınması Gereken Önlemler
a. Yolcular minibüsü beklerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır.
b. Yolcular minibüse binerken ve inerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır.
c. Minibüslere seyreltme kurallarına uygun olacak şekilde, bir kişilik koltuklara
1 kişi, 2 kişilik koltuklara 1 kişi, 4 kişilik koltuklara 3 kişi oturacak şekilde yolcu
alınabilir.
d. Minibüslerde, gün içerisinde araca binen her müşterinin kullanımına yetecek
ölçüde alkol bazlı el antiseptiği veya %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalı,
müşteri minibüse bindiği anda alkol bazlı el antiseptiği veya kolonya
kullanmalıdır.
e. Minibüse binen tüm müşteriler tıbbi/bez maske takmalı ve yolculuk boyunca
çıkarmamalıdır.
COVID-19 Kapsamında
Minibüsler ile İlgili
Alınması Gereken Önlemler
f. Minibüslerde bir mecburiyet olmadıkça su dâhil içecek ve yiyecek
kullanılmamalıdır.
Minibüslerde Havalandırma, Temizlik ve Dezenfeksiyon
a. Minibüslerin içine müşterilerin görebileceği bir yere COVID-19 bilgilendirme
afişi asılmalıdır.
b. Minibüslerde klimanın iç hava sirkülasyon düğmesi kapalı olmalıdır.
c. Minibüslerin klima hava filtre bakımı düzenli olarak yaptırılmalıdır.
d. Minibüslerde pencereler uygun olan her fırsatta açılarak, minibüs iç havasının
temizlenmesi sağlanmalıdır.
e. Minibüslerde genel iç temizliği gün sonunda su ve deterjan ile yapılmalıdır.
f. Aracın iç yüzeyi su ve deterjanlı bez kullanılarak silinmelidir.
g. Her ilk ve son durak arasındaki sefer tamamlandığında sık temas edilen
yüzeyler (kapı kolları, kol dayama/kolçaklar, tutacaklar, cam açma düğmeleri,
emniyet kemeri tokaları) önce su ve deterjanlı bezle silinmeli, daha sonra da
1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu veya en az %70’lik alkol/kolonya ile
dezenfekte edilmelidir. Araç temizlenirken kapılar ve pencereler açık kalmalıdır.
Bu temizlik yolcu olmadığı durumlarda yapılmalı ve sonrasında kuruyana ve
koku çıkana kadar havalandırılmalıdır.
Minibüsler toplu ulaşım araçları olduğu için COVID-19 salgınının yayılması açısından
özellik arz eder. Bu sebeple aşağıdaki önlemler alınmalıdır.
Minibüs Şoförleri İçin Alınması Gereken Önlemler
a. Minibüs şoförleri ilgili kuruluş/odalar tarafından COVID-19 hakkında
bilgilendirilmelidir.
b. COVID-19 ile uyumlu belirtileri (ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı vb.)
olan şoförler çalışmamalı, sağlık merkezine yönlendirilmelidir.
c. Minibüs şoförleri, son duraklarda sıra beklerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır.
d. Minibüs şoförleri, kişisel hijyen kurallarına uygun şekilde hareket etmeli ve
aracın içinde mutlaka tıbbi maske kullanmalıdır.
e. Maskeler nemlenmesi durumunda değiştirilmelidir. Maskeler çıkarılırken
lastiklerinden tutulmalı, maskelerin dış yüzeyine dokunulmamalı, maskeler
tekrar lastiklerinden tutularak takılmalıdır. Kullanılmış maskeler ağzı bağlı
çöp torbasına atılmalıdır. Maske değiştirme söz konusu ise el antiseptiği
kullanılmalıdır.
f. Her müşteri ücretini kendisi verip, para üstünü kendisi almalıdır.
g. Minibüs şoförleri için kapalı dinlenme alanı olan minibüs duraklarında, ticari
taksi duraklarında alınması gereken önlemlere uyulmalıdır.
Minibüsteki Yolcular İçin Alınması Gereken Önlemler
a. Yolcular minibüsü beklerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır.
b. Yolcular minibüse binerken ve inerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır.
c. Minibüslere seyreltme kurallarına uygun olacak şekilde, bir kişilik koltuklara
1 kişi, 2 kişilik koltuklara 1 kişi, 4 kişilik koltuklara 3 kişi oturacak şekilde yolcu
alınabilir.
d. Minibüslerde, gün içerisinde araca binen her müşterinin kullanımına yetecek
ölçüde alkol bazlı el antiseptiği veya %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalı,
müşteri minibüse bindiği anda alkol bazlı el antiseptiği veya kolonya
kullanmalıdır.
e. Minibüse binen tüm müşteriler tıbbi/bez maske takmalı ve yolculuk boyunca
çıkarmamalıdır.
COVID-19 Kapsamında
Pazar Yerlerinde
Alınması Gereken Önlemler
COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek için aşağıdaki önlemlere uyulmalıdır.
Pazar Yerlerinde Alınacak Önlemler
» Barındırdıkları risk açısından pazar yerlerinde kurallara uyum çok sıkı
denetlenmelidir.
» Pazar yerlerinin tüm giriş ve çıkışları kontrol altına alınmalıdır
» Pazar yerlerinin girişlerinde ve pazar içerisinde uygun yerlere kurallar, sosyal
mesafe, maske kullanımı ve el temizliğiyle ilgili afişler asılmalıdır.
» Pazar yerlerine girişte maske zorunlu olmalıdır. Pazar yerinde kesinlikle
maskesiz çalışan esnaf veya müşteri bulunmamalıdır. Maskelerin doğru şekilde
kullanılması (çene ve burunu kapatacak şekilde) sağlanmalıdır.
» Pazar yerlerindeki satıcılar ve müşteriler dâhil kişi sayısı her 4 metrekareye 1 kişi
olacak şekilde sınırlandırılmalıdır. Hesaplama yapılarak pazar yerinin kapasitesi
girişlere asılarak ilan edilmelidir.
» Pazar yerine giren müşteri sayısı belirlenerek (görevlinin sayması veya turnike
benzeri sistemler konulması) müşteri kapasitesine ulaşıldığında yeni müşteriler
alınmamalı, sosyal mesafe kurallarına göre bekletilmelidir.
» Pazar yerlerinin tüm girişlerinde ve her tezgâhta el antiseptiği (kolonya vb.)
bulundurulmalıdır.
» Tezgâh olmadan yerde satış yapılmamalıdır.
» Tezgâhtarlar sık sık ellerini antiseptik ile temizlemelidir.
» Tezgâh aralarındaki geçiş yerlerinde sıkışıklığa neden olacak kasa ve ambalajlar
bulundurulmamalıdır.
» Pazar tezgahlarının önünde zemine sosyal mesafenin korunmasını sağlayacak
işaretler konulmalıdır.
» Pazar/satış yerlerinde ambalajsız satılan yaş sebze ve meyvelerin tüketicilerce
temas edilmeden, doğrudan pazarcı esnafı tarafından hijyen koşullarına dikkat
edilerek poşetlenmesi/satışının yapılması sağlanmalıdır. Müşteri tarafından
ürün seçimine izin verilmemelidir.
» Kapalı pazar yerlerinin havalandırılması sağlanmalıdır.
» Pazar yerlerinde çöpler açıkta bırakılmamalı, kapalı poşetlerle uygun şekilde
toplanmalıdır.
» Satışlar sona erdikten sonra pazar alanının temizliği toplu yaşam alanlarında yer
temizliğinde kullanılan esaslar çevresinde su ve deterjanla yapılmalıdır.
Pazar Yerlerinde Müşterilere Yönelik Önlemler
» Pazar yerine maskesiz girişlere izin verilmemelidir. Maske pazar yerinde
bulunulduğu sürece çıkarılmamalıdır. Ağız ve burnunu kapatacak şekilde maske
takmalıdır.
» Pazar yerlerinde sosyal mesafeye (en az 1 metre, 3-4 adım) uymaları konusunda
uyarılmalıdır.
Pazarcı Esnafına Yönelik Önlemler
» Pazar yerlerinde çalışan ve görev yapan herkes COVID-19, sosyal mesafe, maske
kullanımı ve el temizliği konusunda bilgilendirilmelidir.
» Pazar yerlerine girişte pazarcı esnafının ateşi ölçülmeli, ateşi 38 oC üzerinde
olanlara tıbbi maske takılmalı, pazar yerine girişine izin verilmemeli ve sağlık
kuruluşuna yönlendirilmelidir.
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı olan pazarcı esnafının pazar yerine
girişine izin verilmemelidir.
» Pazarcı esnafı ağız ve burnunu kapatacak şekilde maske takmalıdır. Nemlendikçe
ya da kirlendiğinde maske değiştirilmeli, maskenin dış yüzüne dokunulmamalıdır.
Maske değiştirmeden önce ve sonrasında el antiseptiği kullanılmalıdır.
» Tezgâh arkasında satış yaparken diğer pazarcılarla arasındaki mesafenin en az 1
metre, 3-4 adım olmasına dikkat etmelidir.
» Pazarcı esnafı ambalajsız satılan yaş sebze ve meyvelere tüketicilerin temas
etmesini önlemeli, doğrudan kendileri hijyen koşullarına dikkat ederek
poşetlemeli ve satışını yapmalıdır.
» Pazar esnafı bağırarak satış yapmamalıdır.
» Pazar esnafı yemek yerken sosyal mesafe kurallarına dikkat etmelidir.
Lavabo ve Tuvaletler
» Tuvaletlerde %70 alkollü el antiseptiği bulundurulmalıdır.
» Tuvalet alanlarına giriş kapıları otomatik kapı sistemine çevrilmelidir. Bu imkân
yoksa tuvalet alanına giriş kapılarını kolları çok sık dezenfekte edilmelidir.
» Tuvaletlerin zeminleri, klozetler, pisuarlar, lavabolar, musluk ve batarya başlıkları,
kapı kolları sık sık temizlenir, dezenfekte edilmelidir.
» Tuvalet ve lavaboların temizlik saatleri kayıt edilmelidir ve görünür şekilde
asılmalıdır.
» Tuvaletlerde eksik malzeme olmamalı, devamlı sıvı sabun, tuvalet kağıdı ve
kağıt havlu bulundurulmalıdır.
» El kurutma fanları kullanıma kapatılmalıdır. Tek kullanımlık kağıt havlular
kullanılmalıdır.
» Tuvalet temizliği yapacak personel eldiven, maske ve gözlük/siperlik
kullanmalıdır.
» Tuvaletlerde hijyen bilgilendirme ve uyarı afişleri olmalıdır.
Pazar yerleri toplu bulunulan yerlerden olduğu için COVID-19 bulaşma açısından
risklidir. COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek için aşağıdaki önlemlere uyulmalıdır.
Pazar Yerlerinde Alınacak Önlemler
» Barındırdıkları risk açısından pazar yerlerinde kurallara uyum çok sıkı
denetlenmelidir.
» Pazar yerlerinin tüm giriş ve çıkışları kontrol altına alınmalıdır
» Pazar yerlerinin girişlerinde ve pazar içerisinde uygun yerlere kurallar, sosyal
mesafe, maske kullanımı ve el temizliğiyle ilgili afişler asılmalıdır.
» Pazar yerlerine girişte maske zorunlu olmalıdır. Pazar yerinde kesinlikle
maskesiz çalışan esnaf veya müşteri bulunmamalıdır. Maskelerin doğru şekilde
kullanılması (çene ve burunu kapatacak şekilde) sağlanmalıdır.
» Pazar yerlerindeki satıcılar ve müşteriler dâhil kişi sayısı her 4 metrekareye 1 kişi
olacak şekilde sınırlandırılmalıdır. Hesaplama yapılarak pazar yerinin kapasitesi
girişlere asılarak ilan edilmelidir.
» Pazar yerine giren müşteri sayısı belirlenerek (görevlinin sayması veya turnike
benzeri sistemler konulması) müşteri kapasitesine ulaşıldığında yeni müşteriler
alınmamalı, sosyal mesafe kurallarına göre bekletilmelidir.
» Pazar yerlerinin tüm girişlerinde ve her tezgâhta el antiseptiği (kolonya vb.)
bulundurulmalıdır.
» Tezgâh olmadan yerde satış yapılmamalıdır.
» Tezgâhtarlar sık sık ellerini antiseptik ile temizlemelidir.
» Tezgâh aralarındaki geçiş yerlerinde sıkışıklığa neden olacak kasa ve ambalajlar
bulundurulmamalıdır.
» Pazar tezgahlarının önünde zemine sosyal mesafenin korunmasını sağlayacak
işaretler konulmalıdır.
» Pazar/satış yerlerinde ambalajsız satılan yaş sebze ve meyvelerin tüketicilerce
temas edilmeden, doğrudan pazarcı esnafı tarafından hijyen koşullarına dikkat
edilerek poşetlenmesi/satışının yapılması sağlanmalıdır. Müşteri tarafından
ürün seçimine izin verilmemelidir.
» Kapalı pazar yerlerinin havalandırılması sağlanmalıdır.
Terzi, ayakkabı tadilat işletmeleri ve kuru temizlemeciler toplum tarafından sıklıkla
kullanılan, ürün temasının olduğu buna karşılık iş yeri alanlarının küçük olması nedeni
ile COVID-19 yayılmasını önlemek için sosyal mesafeyi korumanın zor olabileceği
alanlardır. İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 kapsamında alınması gereken
önlemlerle ilgili afişler (el yıkama, maske kullanımı ve iş yeri içinde uyulması gereken
kurallar) asılmalıdır.
Bu İş Yerlerinde Çalışan Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Çalışan personelin COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri
hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel olduğunda
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak
için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren
sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.
» Ölçü alırken ya da prova yaparken 1 metrelik sosyal mesafe korunamayacağından
tıbbi maske ve yüz koruyucu kullanılmalı, iğne ve diğer aletler ağza
götürülmemelidir.
» Teslim alınan bütün ürünler poşet içinde alınmalı ve poşet içinde teslim
edilmelidir.
» Terzi ve ayakkabı tadilat iş yerlerinde teslim alınan ürünler en az bir gün
bekletildikten sonra işleme tabi tutulmalıdır.
» Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi korumalı
ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/kahve içilirken,
maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı anda birden fazla
kişinin olmaması sağlanmalıdır.
COVID-19 Kapsamında
Terzi, Ayakkabı Tadilat İşletmeleri ve
Kuru Temizlemeciler ile İlgili Önlemler
Müşterilere Yönelik Öneriler
» Müşterilerin iş yerinin girişinde görünür bir yere asılmış olan ve içeride uyulması
beklenen kuralları açıklayan bilgilendirmeyi okuması sağlanmalıdır.
» Müşteriler, diğer müşteriler ve çalışanlar ile aralarında sosyal mesafeyi
sağlamaları hususunda uyarılmalıdırlar.
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalıdır. Bu tip iş yerleri ve
genel olarak toplum içinde kuralına uygun olarak bez maske takılması yeterlidir.
Girişte maskesi olmayanlar için maske bulundurulmalıdır.
» Müşteri iş yerine girdiğinde alkol bazlı el antiseptiği veya en az %70’lik alkol
içeren kolonya ile ellerini ovalamalıdır.
» Müşteriler, iş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmamalıdır.
Dokunulduğunda el antiseptiği kullanılmalıdır.
» Müşterilerin iş yeri içinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması sağlanmalıdır.
Çalışma Sürecine Yönelik Önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dâhil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (iç ve dış mekânlar dâhil) sosyal mesafe yer işaretleriyle
belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer
kişiler dışarıda kalmalıdır.
» İş yerlerine misafir alınmamalıdır.
» İş yeri girişinde müşteriler tarafından kullanılmak üzere alkol bazlı el antiseptiği
veya en az %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır. El antiseptiğinin
doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve her zaman dolu olması
sağlanmalıdır. İş yerine giren her müşterinin ellerini dezenfekte etmesi
sağlanmalıdır.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve kasa görevlileri ile müşteri alanı arasına
geçici bir ayırıcı veya pencere yerleştirilmelidir.
» Müşterilerden tercihen temassız olmak üzere nakit olmayan ödeme yapmaları
istenmelidir.
İşyerlerinde Ortam Düzenlenmesi, Havalandırılması, Temizlenmesi
» İş yerlerinde her gün düzenli olarak temizlik yapılmalıdır.
» İş yerlerinin temizliğinde özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon
ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliğine dikkat edilmelidir. Bu amaçla, su ve
deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya
yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-
9) kullanılabilir. Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı
yüzeyler için kullanılması önerilen bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu
için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9)
kullanılmalıdır.
» Klor bileşiklerinin uygun olmadığı yazar kasa, bilgisayar klavyeleri, telefon ve
diğer cihaz yüzeyleri %70’lik alkolle silinerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.
» Çalışma tezgâhları, ekipmanları ve aletleri düzenli olarak temizlenmeli, %70’lik
alkol ile dezenfekte edilmelidir.
» Müşteriler ödeme terminalini kullanır ve dokunurlarsa hemen arkasından %70’lik
alkol ile temizlenmelidir.
» Temizlik yapan personelin tıbbi maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır.
Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp iş yerindeki çöpe
atmalı, ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalı, sabun ve suyun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanmalıdır.
» İş yerlerinin kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılması sağlanmalıdır.
» Merkezi havalandırma sistemleri bulunan iş yerlerinin havalandırması temiz hava
sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma sistemlerinin
bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu müşterilere kapalı olmalıdır. İş yeri lavabosu sık aralıklarla
temizlenmelidir.
Terzi, ayakkabı tadilat işletmeleri ve kuru temizlemeciler toplum tarafından sıklıkla
kullanılan, ürün temasının olduğu buna karşılık iş yeri alanlarının küçük olması nedeni
ile COVID-19 yayılmasını önlemek için sosyal mesafeyi korumanın zor olabileceği
alanlardır. İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 kapsamında alınması gereken
önlemlerle ilgili afişler (el yıkama, maske kullanımı ve iş yeri içinde uyulması gereken
kurallar) asılmalıdır.
Bu İş Yerlerinde Çalışan Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Çalışan personelin COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri
hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel olduğunda
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak
için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren
sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.
» Ölçü alırken ya da prova yaparken 1 metrelik sosyal mesafe korunamayacağından
tıbbi maske ve yüz koruyucu kullanılmalı, iğne ve diğer aletler ağza
götürülmemelidir.
» Teslim alınan bütün ürünler poşet içinde alınmalı ve poşet içinde teslim
edilmelidir.
» Terzi ve ayakkabı tadilat iş yerlerinde teslim alınan ürünler en az bir gün
bekletildikten sonra işleme tabi tutulmalıdır.
» Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi korumalı
ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/kahve içilirken,
maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı anda birden fazla
kişinin olmaması sağlanmalıdır.
Kitap ve kırtasiye mağazaları toplum tarafından sıklıkla kullanılan, ürün temasının
olduğu buna karşılık iş yeri alanlarının küçük olması veya kalabalık ortamları nedeni
ile COVID-19 yayılmasını önlemek için sosyal mesafeyi korumanın zor olabileceği
alanlardır. Bu nedenle müşteri gereksinimleri mümkün olduğunca telefon ve internet
üzerinden karşılanacak hale getirilmelidir. İş yerinin görünür bir yerine COVID-19
kapsamında alınması gereken önlemlerle ilgili afişler (el yıkama, maske kullanımı ve iş
yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
Bu İş Yerlerinde Çalışan Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Çalışan personelin COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri
hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel olduğunda
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak
için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren
sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.
» Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi korumalı
ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/kahve içilirken,
maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı anda birden fazla
kişinin olmaması sağlanmalıdır.
Müşterilere Yönelik Öneriler
» Müşterilerin iş yerinin girişinde görünür bir yere asılmış olan ve içeride uyulması
beklenen kuralları açıklayan bilgilendirmeyi okuması sağlanmalıdır.
» Müşteriler, diğer müşteriler ve çalışanlar ile aralarında sosyal mesafeyi
sağlamaları hususunda uyarılmalıdırlar.
COVID-19 Kapsamında
Kitap ve Kırtasiye Mağazaları ile İlgili
Önlemler
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalıdır. Bu tip iş yerleri ve
genel olarak toplum içinde kuralına uygun olarak bez maske takılması yeterlidir.
Girişte maskesi olmayanlar için maske bulundurulmalıdır.
» Müşteri iş yerine girdiğinde alkol bazlı el antiseptiği veya en az %70’lik alkol
içeren kolonya ile ellerini ovalamalıdır.
» Müşteriler, iş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmamalıdır.
Dokunulduğunda el antiseptiği kullanılmalıdır.
» Müşterilerin iş yeri içinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması sağlanmalıdır.
» Mümkün olduğunca müşteriler kitap reyonları ve rafları arasında sosyal mesafeyi
ihlal edecek şekilde dolaşmamalı, kitapları karıştırmamalı, müşterinin istediği
kitapları tezgâhtarlar ilgili bölümden alıp getirmelidir.
Çalışma Sürecine Yönelik Önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dâhil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre işyeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (iç ve dış alanlar dâhil) sosyal mesafe yer işaretleriyle
belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» İş yerlerine misafir alınmamalıdır.
» İş yeri girişinde müşteriler tarafından kullanılmak üzere alkol bazlı el antiseptiği
veya en az %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır. El antiseptiğinin
doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve her zaman dolu olması
sağlanmalıdır. Müşterilerin girişte bu ürünleri kullanmaları sağlanmalıdır.
» Müşterilerin ürünlerle temasını mümkün olduğu kadar azaltacak önlemler
alınmalıdır.
» Müşterilerin inceleme amacı ile el temasının yoğun olduğu dayanıklı ürünlere
belirli periyotlarla %70 alkol içeren dezenfektan spreyle püskürtülerek
dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.
» Müşteri tarafından incelenip alınmayan raf ürünleri, mümkün olduğu kadar
raftaki ürünlerin en altına veya arkasına yerleştirilmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve kasa görevlileri ile müşteri alanı arasına
geçici bir ayırıcı veya pencere yerleştirilmelidir.
» Müşterilerden tercihen temassız olmak üzere nakit olmayan ödeme yapmaları
istenmelidir.
İş yerlerinde Ortam Düzenlenmesi, Havalandırılması, Temizlenmesi
» İş yerlerinde her gün düzenli olarak temizlik yapılmalıdır.
» İş yerlerinin temizliğinde özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon
ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliğine dikkat edilmelidir. Bu amaçla, su ve
deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya
yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-
9) kullanılabilir. Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı
yüzeyler için kullanılması önerilen bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu
için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9)
kullanılmalıdır.
» Klor bileşiklerinin uygun olmadığı yazar kasa, bilgisayar klavyeleri, telefon ve
diğer cihaz yüzeyleri %70’lik alkolle silinerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.
» Çalışma tezgâhları, ekipmanları ve aletleri düzenli olarak temizlenmeli, %70’lik
alkol ile dezenfekte edilmelidir.
» Müşteriler ödeme terminalini kullanır ve dokunurlarsa hemen arkasından %70’lik
alkol ile temizlenmelidir.
» Temizlik yapan personelin tıbbi maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır.
Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp iş yerindeki çöpe
atmalı, ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalı, sabun ve suyun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanmalıdır.
» İş yerlerinin kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılması sağlanmalıdır.
» Merkezi havalandırma sistemleri bulunan iş yerlerinin havalandırması temiz hava
sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma sistemlerinin
bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu müşterilere kapalı olmalıdır. İş yeri lavabosu sık aralıklarla
temizlenmelidir.
Oyuncak mağazaları toplum tarafından sıklıkla kullanılan, ürün temasının olduğu buna
karşılık iş yeri alanlarının küçük olması veya kalabalık ortamları nedeni ile COVID-19
yayılmasını önlemek için sosyal mesafeyi korumanın zor olabileceği alanlardır. Bu
nedenle müşteri gereksinimleri mümkün olduğunca telefon ve internet üzerinden
karşılanacak hale getirilmelidir. İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 kapsamında
alınması gereken önlemlerle ilgili afişler (el yıkama, maske kullanımı ve iş yeri içinde
uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.
Bu İş Yerlerinde Çalışan Personeli Korumaya Yönelik Önlemler
» Çalışan personelin COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri
hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel olduğunda
çalıştırılmamalıdır.
» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler
gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.
» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya
da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği
kullanılmalıdır.
» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak
için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren
sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.
» Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi korumalı
ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/kahve içilirken,
maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı anda birden fazla
kişinin olmaması sağlanmalıdır.
Müşterilere Yönelik Öneriler
» Müşterilerin iş yerinin girişinde görünür bir yere asılmış olan ve içeride uyulması
beklenen kuralları açıklayan bilgilendirmeyi okuması sağlanmalıdır.
» Müşteriler, diğer müşteriler ve çalışanlar ile aralarında sosyal mesafeyi
sağlamaları hususunda uyarılmalıdırlar.
COVID-19 Kapsamında
Oyuncak Mağazaları ile İlgili Önlemler
» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalıdır. Bu tip iş yerleri ve
genel olarak toplum içinde kuralına uygun olarak bez maske takılması yeterlidir.
Girişte maskesi olmayanlar için maske bulundurulmalıdır.
» Müşteri iş yerine girdiğinde alkol bazlı el antiseptiği veya en az %70’lik alkol
içeren kolonya ile ellerini ovalamalıdır.
» Müşteriler, iş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmamalıdır.
Dokunulduğunda el antiseptiği kullanılmalıdır.
» Müşterilerin iş yeri içinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması sağlanmalıdır.
Çalışma Sürecine Yönelik Önlemler
» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı şekilde)
kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.
» Çalışan ve müşteri dâhil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri
alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.
» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi
gereken her yerde (iç ve dış alanlar dâhil) sosyal mesafe yer işaretleriyle
belirlenmelidir.
» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre belirlenmiş
işaretlerde beklemelidir.
» İş yerlerine misafir alınmamalıdır.
» İşyeri girişinde müşteriler tarafından kullanılmak üzere alkol bazlı el antiseptiği
veya en az %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır. El antiseptiğinin
doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve her zaman dolu olması
sağlanmalıdır. Müşterilerin girişte bu ürünleri kullanmaları sağlanmalıdır.
» Müşterilerin ürünlerle temasını mümkün olduğu kadar azaltacak önlemler
alınmalıdır.
» Müşterilerin inceleme amacı ile el temasının yoğun olduğu dayanıklı ürünlere iki
saate bir yakın mesafeden %70 alkol içeren dezenfektan spreyle püskürtülerek
ürün dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.
» Bisiklet, akülü araba gibi ürünleri müşterilerin denemesi durumunda, her
denemeden sonra el temasının olduğu yerleri ve oturma aparatları dezenfektanlı
bezle silinmelidir.
» Müşteri tarafından incelenip alınmayan raf ürünleri, mümkün olduğu kadar
raftaki ürünlerin en altına veya arkasına yerleştirilmelidir.
» Mağazalarda çocuklar için oyun-eğlence makineleri varsa bu makineler
kullanıma kapatılmalı, çocukların dikkatini dağıtmaması açısından üzeri
örtülmelidir.
» Personeli korumak için tezgâhlar ve kasa görevlileri ile müşteri alanı arasına
geçici bir ayırıcı veya pencere yerleştirilmelidir.
» Müşterilerden tercihen temassız olmak üzere nakit olmayan ödeme yapmaları
istenmelidir.
İş yerlerinde Ortam Düzenlenmesi, Havalandırılması, Temizlenmesi
» İş yerlerinde her gün düzenli olarak temizlik yapılmalıdır.
» İş yerlerinin temizliğinde özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon
ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliğine dikkat edilmelidir. Bu amaçla, su ve
deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya
yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-
9) kullanılabilir. Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı
yüzeyler için kullanılması önerilen bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu
için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9)
kullanılmalıdır.
» Klor bileşiklerinin uygun olmadığı yazar kasa, bilgisayar klavyeleri, telefon ve
diğer cihaz yüzeyleri %70’lik alkolle silinerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.
» Çalışma tezgâhları, ekipmanları ve aletleri düzenli olarak temizlenmeli, %70’lik
alkol ile dezenfekte edilmelidir.
» Müşteriler ödeme terminalini kullanır ve dokunurlarsa hemen arkasından %70’lik
alkol ile temizlenmelidir.
» Temizlik yapan personelin tıbbi maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır.
Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp iş yerindeki çöpe
atmalı, ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalı, sabun ve suyun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanmalıdır.
» İş yerlerinin kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılması sağlanmalıdır.
» Merkezi havalandırma sistemleri bulunan iş yerlerinin havalandırması temiz hava
sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma sistemlerinin
bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.
» Varsa iş yeri lavabosu müşterilere kapalı olmalıdır. İş yeri lavabosu sık aralıklarla
temizlenmelidir.